Ayastefanos Anıtı

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nın Rusya açısından kutlu, Osmanlı
İmparatorluğu açısından ise tatsız bir hatırasıdır.
Ayastefanos (Yeşilköy) yakınlarındaki Kalitarya (Şenlikköy) mevkiinde inşa edilmiştir. Rusya’nın askeri ve siyasi başarısını simgeleyecek yapı 5000 Rus askerinin anısına adanan bir mezar-kilise olarak düşünülmüştür. Kale görünümlü bir çevre duvarı ve kademelenerek yükselen kulemsi bir düzenleme mimarisinin esaslarını belirlemektedir. Klasik Rus üslubundaki anıtın inşaatı üç yıl sürmüştür. Tasarımı Rus mimar Bozarov’a aittir, iç dekorasyonunda St. Petersburg Akademisi’nden resim sanatçıları görev almıştır. 18 Aralık 1898’de, Rus çarının kuzeni Grandük Nikola Nikolayeviç’in, Fener Rum Patriği’nin ve Osmanlı devlet görevlilerinin hazır bulunduğu bir tören ile açılış ve takdis gerçekleşmiştir.

Tanin gazetesinde “zahiren bir müessese-i diniye ve hayriye, hakikatte ise Moskof nişane-i zaferi” sözleriyle tanımlanan anıtın yıkılışı, Osmanlı zihninde oluşan huzursuzluğu bir miktar gidermiş olmalıdır. Rusya’nın, Osmanlı Devleti’ne 2 Kasım 1914’te savaş açmasıyla yıkımın zemini hazırlanmıştır. Önce civar köylerden toplanan gruplar, ardından 27. süvari alayı anıtı yıkma girişiminde bulunmuştur. Birbiriyle çelişen bazı anlatımlara göre dinamitler yerleştirilerek ve denizden atılan topların yardımıyla anıt yıkılmıştır; yine de yapının kutsallığına saygı gösterilmiş, çanları indirilmiş ve dini önem taşıyan değerli objeler emniyete teslim edilmiştir.

14 Kasım 1914’te gerçekleşen yıkım Avusturyalı Sascha-Messter-Gesellschaft Şirketi’nin teknik desteğiyle, Fuat Uzkınay tarafından filme alınmıştır. Yapının enkazından alınan mermerler, tuğlalar başka inşaatlarda kullanılmış ve siyasi zayıflıkların getirdiği olumsuz hislerin en azından somut izleri silinmiştir. Anıtın kare planlı arazisi, özgün sınırlarını korur biçimde bugün askeriye tarafından kullanılmaktadır.

İstanbul’un artık yerinde olmayan yok olmuş binaları hakkında Bilgi Biriktir !

Yazı dolaşımı


Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir